شوک آفتابه چیست و از کجا می آید؟

مرحوم دکتر حاج علی شریعتی در یکی از کتابهایش نقل می کند که:

یکی از دانشمندان نامی معاصر از همین طریق مستبصر شده است.نقل می کند که در دوران طلبگی شبی جُنُب می شود و صبح طبق معمول ،در صف طولانی طلاب در انتظار نوبت مستراح می ایستد اولا باید همین موقع از خواب برخیزد و امروز هم میان طلاب حضور یابد تا ببینند برای نماز صبح برخاسته، ثانیا باید امروز هم با صف به سوی مستراح پیش رود و منتظر آزاد شدن آفتابه بماند و انتظار بکشد ، ثالثا به آفتابه که نائل شد آن را بردارد و  برگردد و در هوای صبح سرد زود زمستان ، مسافت نسبتا زیادی را تا حوض وسط صحن وسیع مدرسه طی کند و یخ را به زحمت بشکند و آفتابه را بیخودی پرکند و دوباره به مستراح رجعت کند حال در مستراح کارش را کرده و درمانده که با این آفتابه چه کند؟ آفتابه را ول کند و بیرون آید طلاب به دو قرینه عقلی و دلالت منطقی پی به این حقیقت دهشتناک خواهند برد که وی طهارت نگرفته است : یکی اینکه آب آفتابه استعمال نشده و دیگر اینکه ، اساسا صدایی شنیده نشده. پس باید آفتابه را خالی کرد. اگر تطهیر کند نجس تر می شود. اگر آفتابه را در مستراح سرازیر کند، صدایی که از آن بر خواهد خواست آنچنان مشخص است و با صدای ویژه تطهیر مغایر، که هیچ طلبه تازه کار غیر خبره جامع المقدمات خوانی هم که در همسایگی وی قرار دارد ممکن نیست به حقیقت امر، کما هو حقه، واقف نگردد. فکر کرد راه چاره منحصر به فرد این است که در حالیکه با انگشتانش بازی میکند با دقت و ظرافت و رعایت تمام نکات لطیف خاص این فن بر آنها کم کمک آب بریزد و موسیقی طبیعی را در دستگاه تطهیر بنوازد تا همسایگان طرفینش که گوش به زنگ طهارت وی اند نسبت به ایمان و تقوی ای همدرس همفکرشان یقین حاصل کنند. می گوید:"از این همه درگیری ها و کشاکش ها و ریاکاری ها و کلک بازی ها و دلهره ها و دردسرها به ستوه آمدم و عاصی شدم و ناگهان این آفتابه لعنتی را به خشم بر زمین کوفتم و از جگر جیغی کشیدم که عقده ام بیرون ریخت. خلاص شدم آزاد، رها، راحت، رسوا و بی ریا! تا آفتابه را به زمین کوفتم احساس کردم جهان در نظرم دیگر شد یعنی جهان بینی ام عوض شد از مستراح بیرون پریدم و یکراست رفتم به فرنگ."