اقتصاد برای همه

بسیاری از اوقات دوستان خواننده تلگرافا و اس ام اسا و کامنتا از من تقاضا می کنند که یک یا چند کتاب تاریخی به ایشان معرفی کنم. جواب من هم تقریبا همیشه یکسان است:" می خواهید تاریخ بخوانید برای چه؟" اگر هدف از خواندن تاریخ تعریف کردن داستانهای سرگرم کننده در شبهای بلند زمستان و در زیر کرسی برای نوه ها و نتیجه ها باشد بهترین گزینه برای مطالعه، رمانهای تاریخی (از قبیل کتابهای امثال مرحوم مغفور ذبیح الله منصوری و کتابهای کالین فالکنر) می باشد. این کتابها یک رویداد تاریخی را گرفته و با افزودن پیاز داغ و نعنا و سیر و دیگر افزودنی های خوراکی معجونی به خواننده می دهد که هم فال است و هم تماشا. هم به اطلاعات تاریخی خواننده افزوده می شود و هم خواننده حوصله اش از مطالعه ی جزئیات و بررسی نمودارها و غیره سر نمی رود.

اما اگر به صورت جدی به دنبال مطالعه ی تاریخ برای رسیدن به جواب سوالهایتان هستید و یا اینکه به دنبال درس گرفتن از گذشتگانید اولین توصیه ی من در کنار خواندن کتابهای تاریخی (و به همراه آنها) مطالعه ی کتابهای اقتصادی است.

به این خاطر که قسمت عمده ای از درگیریها و رویدادهای تاریخی ناظر به مسائل اقتصادی هستند مطالعه ی اقتصاد می تواند در درک روابط بین رویدادها و روشن کردن صحنه کمک شایانی به یک علاقمند تاریخ بکند. البته واضح است که قصد من مطالعه ی اقتصاد به صورت آکادمیک و تا مقطع دکترا نیست. مطالعه ی  چند کتاب اساسی که کلیات علم اقتصاد را به ما بیاموزد برای ما علاقمندان تاریخ کافی است. بر همه ی ما واضح و مبرهن است که همانطور که بنده و شما حال و حوصله ی ورود به تاریخ به عنوان یک علم را نداریم و بیشتر از روی تفریح و فان تاریخ می خوانیم و بعید است که کسی از خوانندگان اینجا به صورت آکادمیک تاریخ بخواند[i] پس بعید است که بنده و شما بخواهیم واقعا وقت بگذاریم و علم اقتصاد را به صورت آکادمیک فرابگیریم.

حال که صحبت به اینجا کشید بدنیست آخرین کتابی را که مطالعه کرده ام معرفی کنم بلکه دوستان عزیز خواننده (البته آنها که در ایران تشریف دارند) و دوست دارند تا از مسائل اقتصادی هم سردربیاورند به این کتاب مراجعه کنند.

کتابی که در دست دارم کتاب "اقتصاد برای همه" نام دارد. البته این عنوان اصلی کتاب است. عنوان فرعی این کتاب "تشریح مفاهیم اقتصاد کلان به زبان ساده" می باشد. از عنوان کتاب آشکار است که در این کتاب به مسائل اقتصاد کلان (و گاهی اقتصاد سیاسی) پرداخته شده و از مسائل مربوط به اقتصاد خرد در این کتاب یا خبری نیست و یا اگر هم هست به صورتی گذرا به آنها پرداخته شده است.

نویسنده ی این کتاب دوست عزیزمان دکتر علی سرزعیم هستند. دکتر سرزعیم دارای مدرک کارشناسی مکانیک از دانشگاه شریف و کارشناسی ارشد گرایش برنامه ریزی اقتصاد هستند. ایشان در سال 91 تحصیلات خود را در رشته ی اقتصاد در ایتالیا به پایان برده و چندی است که در ایران تشریف دارند. دکتر سرزعیم پس از خروج از کشور رابطه ی خود را با ایران هیچگاه قطع نکردند و به همین خاطر همیشه در کوران حوادث این چند سال اخیر به دقت مسائل اقتصادی ایران را رصد کرده اند و در روزنامه ها و مجله های اقتصادی داخل کشور تحلیلها و مقالات زیادی از ایشان منتشر شده است. ایشان قبل از انتشار کتاب اقتصاد برای همه چندین کتاب را ترجمه و یا تألیف کرده اند که برای مشاهده ی لیست آنها می توانید به وبسایت رسمی ایشان مراجعه کنید.

کتاب "اقتصاد برای همه" با مقدمه ی نویسنده ی محترم و تقریظ دکتر دکتر هادی صالحی اصفهانی بر آن شروع می شود. پس از آن مسائل مورد نظر نویسنده در ده فصل ارائه شده اند. فهرست فصلهای کتاب به شرح ذیل است:

1.     سیاست‏های معطوف به رشد اقتصادی

2.     سیاست پولی ناظر بر نرخ بهره         

3.     سیاست‏ پولی ناظر به مهار تورم

4.     سیاست ارزی

5.     سیاست‏های ناظر بر کاهش مداخلات دولت

6.     سیاست‏های ناظر بر ایجاد رقابت و انحصارزدایی

7.     سیاست مالی   

8.     سیاست‏های تجاری     

9.     سیاست‏های معطوف به اشتغال

10.                        سیاست‏های معطوف به تحقق عدالت اجتماعی

هدف  اصلی از نوشتن این کتاب معرفی مشکلات و معضلات اقتصاد ایران به زبان ساده و قابل فهم هم برای مردم عادی و هم برای مسئولین و تصمیم گیرندگان است. از همین رو کتاب به زبانی ساده نوشته شده و جابجا در آن از مثالهای ملموس استفاده شده تا ذهن خواننده به خوبی با مسائل مطرح شده آشنا شود. اغلب مثالهایی که در کتاب اقتصاد برای همه ذکر شده اند نمونه هایی از مسائل اقتصادی بعد از انقلاب و تعدادی هم از مثالهای قبل از انقلاب هستند و به همین دلیل همه فهم هستند. زبان کتاب در عین علمی بودن به زبان مردم عادی نزدیک است و نویسنده ی محترم تا جایی که توانسته اند از درج اصطلاحات قلمبه/سلمبه اجتناب کرده اند و اگر هم اصطلاح خاصی را در متن کتاب بکار برده اند آن را توضیح داده اند که این مسئله هم از نکات قوت کتاب حاضر می باشد. از دیگر نکات مثبت این کتاب این است که از درج فرمولها و شبیه سازی های پیچیده نیز اجتناب شده و در کل کتاب یکی دو تا فرمول بیشتر استفاده نشده اند. این امر فهمیدن کتاب "اقتصادبرای همه " را برای کسانی که پایه ی ریاضی قوی ندارند ساده تر می کند.

دکتر سرزعیم برای هر یک از مسائل و مشکلاتی که در کتاب خود مطرح کرده اند یک یا چند راهکار نشان داده اند اما در بسیاری از موارد هم ذکرکرده اند که در اقتصاد برای یک مسئله یک راه کار جهانی وجود ندارد و تصمیم گیرندگان و سیاستگزاران باید قبل از برنامه ریزی به کشور و جامعه ای که در پی مسائل آن هستند توجه نشان بدهند. چه بسا که نسخه هایی که برای یک کشور نوشته شده است در کشوری دیگر نتیجه ای کاملا عکس بدهد.

در این کتاب نمودارها و شکلهای کافی برای روشن تر کردن مطالب چاپ شده اند که شاید تنها ایراد عمده ای که بر این کتاب وارد است رنگی بودن اصل نمودارها است که در چاپ سیاه و سفید کتاب وضوح خود را از دست داده اند و بسیاری از خطوط با یک تن خاکستری به تصویر کشیده شده اند.

کتاب اقتصاد برای همه در 288 صفحه و توسط انتشارات ترمه و با کمکهای شرکت تأمین سرمایه سپهر منتشر شده است. مطالعه ی این کتاب ارزشمند را به همه ی دوستان و خوانندگان محترم اینجا توصیه می کنم.

---

[i] جدا از خوانندگان اینجا کسی هست که دارای مدرک کارشناسی ارشد و یا دکترای تاریخ باشد؟