گوساله دوز چه می فهمه چیه؟

قضیه ی دیروز برمیگشت به یه روایت از مرگ ابن سینا که شنیده بودم به خاطر اینکه قولنج ش عود کرد داد شاگرداش بهش تخم کرفس تنقیه کنن ولی اونها یا از روی زرنگی یا از روی خریت برداشتن دوز تخم کرفس رو بالا بردن و در نتیجه شیخ الرئیس جان به جان آفرین تسلیم کرد. چون می خواستم درباره ی دوز بنویسم گفتم اون قضیه ی تاریخی رو به عنوان مقدمه بیارم که ببینید اصولا در زمان درمان مسئله ی دوز چقدر مهمه که خوب اون روایت رو پیداش نکردم و فعلا بی خیالش میشم 

اما دوز

و تو چه می دانی که دوز چیست؟

خدمت شما عارض م که همون طور که در بالا اشاره کردم دوز در درمان خیلی مهمه. دارویی که تجویز می شه بسته به سن و قد و جنسیت دوزش فرق می کنه. این چیزی نیست که بنده و شما تا حالا نفهمیده باشیم. در طب بقراطی-جالینوسی هم همین بوده. یعنی این طور نبوده که بر خلاف سایتها و کانالهای تلگرامی به یه نفر بگن : سرما خوردی؟ خوب برو مثلا فلان چیز رو بخور. در طب سنتی هم برای هر دارویی مقدار معینی تجویز می شده که امروزه بهش می گیم دوز. امروزه وقتی یه قرص یا شربت یا . در کارخانه های داروسازی ساخته میشه مقدار مواد سازنده ی اون ترکیبات با دقت میلی گرم و میکروگرم و . اینها محاسبه می شه تا با تجویز دوز مناسب هم بیمار شفا پیدا کنه و هم اثرات جانبی دارو به حداقل برسه حالا سوالهایی که باید از کسانی کرد که کباده ی طب سنتی رو به دوش می کشن اینه که:

1- این عزیزان دوز داروهایی رو که تجویز می کنند از کجا و بر چه اساسی به دست می یارن؟

2- این دوز رو چه طوری به بیمار حالی می کنن؟

3- بیمار چطور باید اون رو رعایت کنه؟

این سوال ها برمیگرده به این نکته که در زمانهای قدیم واحدهای اندازه گیری استاندارد نداشتیم. یعنی مثلا واحد اندازه گیری وزن که من بوده از شهر به شهر فرق داشته و در ضمن در زمانهای مختلف هم فرق داشته. یعنی اگر من در زمان ابوریحان در غزنه مثلا معادل 3 کیلوگرم بوده شاید در همون زمان در بغداد مثلا 3.05 کیلوگرم بوده یا شاید در همون غزنه 100 سال قبلش یا بعدش یه من معادل 2.95 کیلوگرم بوده. واحدهای جزئی تر مثل چارک و مثقال و . هم همین وضعیت غیر استاندارد رو داشتن.

حالا با این تفاسیر وقتی که مثلا اطبای سنتی استناد می کنند به قانون ابن سینا یا حاوی رازی از کجا می دونن که واحدهای اندازه گیری اون زمان معادل امروزی ش چقدر بود؟ با چه اطمینانی میگن مثلا یه نخود از فلان داروی گیاهی بخوری این یه نخود دقیقا یعنی چقدر؟ چطور می تونن به بیمارانشون دوز یه دارو رو دقیق نشون بدن؟  بعضی از موارد بسیار حساس هستن که ممکنه منجر به مرگ بشه. یعنی یه گرم بالا پایین ممکنه باعث بشه طرف ریغ رحمت رو سربکشه. مثلا مصرف زیاد زعفرون ممکنه سبب سقط جنین بشه (توجه کنید گفتم ممکنه . در زمینه اثرات جانبی زعفرون بر روی جنین هنوز دارن تحقیق می کنن) . یا اثرات جانبی دیگری داره. بقیه ی داروها هم همین طور. یعنی اینکه داروهای طب سنتی بیشترشون گیاهی هستن دلیل نمیشه که همین طوری سرخود مصرف بشن. 

حالا فرض کنیم که دو تا سوال اول رو جواب دادن؟ بیمار چطور باید دوز رو اندازه گیری کنه؟ .  آیا همه ی بیمارانی که نزد متخصصین خودخوانده ی طب سنتی میرن توی خونه شون ترازوی طلافروشی دارن؟

 بعید می دونم

خلاصه که بد اوضاعیه. بد