فی سبیل الله

تمام تاریخ صدراسلامی که ما تا به امروز خوانده ایم و در مدرسه یادمان داده اند بر اساس تاریخ هایی است که مورخین عرب در اوایل دوره عباسی نوشته اند. نزدیک  ترین نوشته درباره زندگی حضرت محمد (ص) در حدود 150 سال پس از وفات ایشان نوشته شد که تازه آن هم در دست ما نیست. حال تصور کنید که این روایتها به دست ما نمی رسید. برای بازسازی تاریخ صدر اسلام باید سراغ کدام منابع می رفتیم. اگر بخواهیم سراغ منابع تاریخی غیر اسلامی برویم روایت تاریخی جدید شکل می گیرد که رابرت هویلند در کتاب فی سبیل الله آن را بازگو کرده است. خواندن این کتاب به کسانی که دوست دارند تاریخ را از جنبه ای دیگر ببینند توصیه می شود.

جاسوسان خط آتش

قسمتی  از کتاب جاسوسان خط آتش (عملیات سری واحد اطلاعات نظامی اسرائیل) نوشته ساموئل کاتز ترجمه محسن اشرفی:

 انگلستان در سال 1936 برای مبارزه با موج فزانیده جنگهای چریکی اعراب سروان جوان و از نظر مذهبی متعصبی را به فلسطین گسیل کرد. وی ارد چارلز وینگیت نام داشت و نفوذش روی نیروی دفاعی یهودیان و همچنین اثرش روی شیوه های عملیات مخفی آنها -که امروزه به خاطرش تا این حد بدنام هستند- بسیار گسترده بود.

وینگیت را از آن رو به فلسطین فرستاده بودند تا از تخصص جنگ غیرمنظم او که در سودان کسب کرده بود برای منظور خاصی استفاده کنند: جلوگیری از حملات چریکی مداوم اعراب به خط لوله شرکت نفت عراق که از شمال اسرائیل به سوی بندر حیفا امتداد می یافت و.....

وینگیت یک نیروی ضد چریکی مختلط از انگلیسی ها و یهودیان تشکیل داد که به نام جوخه های ویژه شب خوانه می شد. او به افراد این جوخه های یاد می داد در واحد های کوچک فوق العاده پر تحرک اقدام به عملیات کرده و به عنوان یک امتیاز نظامی چنین فکر کنند که تعداد زیادی هستند. مهم تر آنکه وی به یهودیان مشتاقی که تحت فرمانش بودند یاد داد همیشه هنگامی وارد نبرد شوند که دست بالا را دارند و این امر می تواند از طریق داشتن اطلاعات بهنگام و غافلگیرانه بودن نبرد متحقق شود. به آنها یاد می داد جنگ را به قلمروی دشمن بکشانند. بین آنهایی که وینگیت آموزش می داد بعضی نظامیان افسانه ای اسرائیل مانند ماشه دایان و ایگال آلون وجود داشتند که هر دو به ریاست ستاد ارتش اسرائیل رسیدند. دکترین رزمی وینگیت دایر بر اینکه شب را  در اختیار خود بگیرید به زودی به تئوری  مسلط در شیوه تفکر  نظامی ارتش اسرائیل و شیوه استاندارد عمل واحدها نخبه اطلاعاتی تبدیل شد.

این کتاب درباره سرویس اطلاعاتی ارتش اسرائیل هست که به امان معروف است و معادل رکن دو ارتش در ایران می شود. این سرویس بیشتر عملیات جاسوسی اسرائیل در کشورهای عرب همسایه اسرائیل را هدایت می کرده و کتاب حاضر تاریخچه آن را از قبل از ظهور رژیم منحوس کثیف سگ هار منطقه تا زمان حمله عراق به کویت روایت کرده. کتابی است بسیار خوب و روان نوشته شده و ترجمه هم خوب است. مطالعه این کتاب را در این ایام به همه دوستان توصیه می کنم. کتاب را انتشارات اطلاعات منتشر کرده و قیمت آنچنانی هم ندارد.

وه که بر پشت تـو افتادن و جنبش چه خوشست

 گویند روزی سلطان محمود غزنوی برای گردش به باغی که خارج از شهر داشت ، رفت . در آنجا گفت: از شعرا چه کسی همراه ماست ؟

  عده ای را نام بردند . آنان را احضار کرده گفت : می خواهم از پله های عمارت که در وسط باغ است ، بالا روم و میل دارم شاعری برای من شعری بسراید به نحوی که وقتی در پلۀ اول پای می گذارم ، مصرعی بگوید که هجو و زننده باشد و مستوجب قتل و چون در پلۀ دوم پای نهادم مصرع دیگری بگوید که مصرع اول را به مدح تبدیل کند و اگر در این کار عاجز بماند حـُکم به قتل وی خواهم داد.

  هیچ یک از شعرا جرات این کار را نکردند ، مگر اسدی طوسی که قدم پیش نهاد و قبول کرد .

  تا بالای عمارت هجده پله بود .

خـواهـم انـدر تو کــنـم ای بـت پــاکـیــزه خــصـال

نــظـر از مــنــظــر خـوی شب و روز و مــه و سال 

خفته باشی تو و من می زده باشم هــمـه شب

بــوســه هـا بــر کــف پــای تــو و لــیکـن به خیال

عـــاشــقـــانـــت هـــمـه کـردند چــرا مــن نکـنم

بــر سر کــوچــه تــمــاشـای قــد و قـامت و خـال

مـــادرت کـــان کــرم بـود بـــداد از پــس و پـیــش

بــه فـقیــران لـــب نـان و بـه گــدایـــان زر و مــال

رفـــت تـا انــتـه الـقــصـه کــه نـتــوان بــکــشیــد

تـیـر مــژگـان که زدی بر دل ریـشم فــی الـحـــال 

وه که بر پشت تـو افتادن و جنبش چه خوشست

کـــــاکـــل مــُشک فــشان از اثــر بـــاد شــمــال

از تـــو در آرم و بـــــا دامــــــن خــــود پـاک کــنـم

چـــکــمــه از پـــای تـــو ای سـرو خـرامـان اقبـال

یـــاد داری کــــه تــــو را تـــا به سحر می کـردم

صــد دعـــا از دل مــجـــروح پــــریشــان احــــوال 

طوسی خسته اگر بر تــو نــهــد مــنـــع مــکــن

نام معشوقی و عاشق کشی و حسن و جمـال

کلیات فرهنگ و تمدن اسلامی

در چند ماه گذشته به قدری درگیر زندگی و مشکلاتش بودم که فرصت نکردم کتابم را معرفی کنم. این کتاب به عنوان یک مرجع برای داوطلبان کنکور کارشناسی ارشد یا دکترا تاریخ علم نوشته شده است و مطالب آن را به گونه ای جمع آوری کرده ام که کسانی که پیش زمینه ای درباره ی علوم رایج در حوزه ی کشورهای اسلامی و دانشمندان جهان اسلام ندارند و تصمیم دارند تا با مدرک کارشناسی از رشته های فنی-مهندسی یا غیر از تاریخ در کنکور شرکت بکنند بتوانند با خواندن آن به سوالات درس کلیات فرهنگ و تمدن اسلامی در کنکور ارشد یا سوالات تاریخ علم در کنکور دکترای تاریخ علم پاسخ دهند.

این کتاب نسخه ی چاپی ندارد و بر روی وب منتشر شده است. برای خرید آن به یکی از دو آدرس زیر رجوع کنید:

آدرس اول یا آدرس دوم

در صورتی که نیاز به نسخه ی چاپی داشتید همین جا برایم پیام بگذارید.

رابطه کتاب گیهان شناخت و استرازانکا و صینوفارم

امروز را اگر حوصله دارید به حساب و کتاب و ضرب و تقسیم بگذرانیم. اما قبل از ورود به بحث بد نیست که مقدمه ای بگویم. کتاب گیهان شناخت یکی از اولین کتابهای نوشته شده به زبان فارسی در حوزه نجوم و هیئت است و اهمیت آن هم در همین است. این کتاب توسط ابوعلی حسن بن علی قطان مروزی و در اوایل قرن ششم ه.ق نوشته شده است. در قسمتی از این کتاب اشاره می شود به اندازه گیری محیط زمین در زمان مأمون، خلیفه عباسی. قبل از آن، اراتوستن در اسکندریه با تقریب خوبی محیط زمین را محاسبه کرده بود ولی ظاهرا مأمون به دنبال عدد دقیق تری بود. پس در زمان خلافتش به تعدادی از ستاره شناسان مأموریت داد تا در یکی از صحراهای نزدیک سوریه به اندازه گیری محیط زمین اقدام کنند. آنها مقدار یک درجه ی محیط زمین را برابر با 56 و دو سوم مایل محاسبه کردند و بر اساس مطالب بالا هر مایل برابر با 4000 ارش و هر ارش برابر است با عرض 24 انگشت. پس اگر عرض هر انگشت را دو سانتیمتر بدانیم(در کتاب معادل عرض 6 دانه جو) هر مایل می شود:

2*24*4000=192000سانتیمتر یا 1920 متر یا 1.92 کیلومتر

حالا یک درجه ی قوسی محیط زمین می شود:

56.667*1.92=108.8 کیلومتر

و چون زمین محیطش دایره شکل است و هر دایره 360 درجه است محیط کره ی زمین می شود:

108.8*360=39168 کیلومتر

حالا محیط را یک بار بر 2 و یک بار هم بر 3.14 تقسیم می کنیم تا شعاع کره زمین به دست آید:

(2*3.14)/39168=6237 کیلومتر

حالا برویم و ببینیم در ویکی پدیا شعاع قطبی زمین را چقدر نوشته است:

6357 کیلومتر

حالا عدد اول را بر دومی تقسیم و در 100 ضرب می کنیم:

6357/(100*6237)=95%

یعنی اینکه ستاره شناسان مسلمان در زمان مأمون عباسی با وسایل و تجهیزات آن دوران شعاع قطبی زمین را با دقت 95 درصد اندازه گیری کرده اند. اینکه چرا شعاع قطبی را اندازه گیری کردند و شعاع استوایی زمین را اندازه گیری نکردند به این علت است که در آن زمان فکر می کردند که کره ی زمین یک کره ی کامل است و تنها پس از دوران نیوتون بود که دانشمندان متوجه شدند زمین به صورت یک دایره ی کامل نیست و در قطبها فشردگی دارد.

حالا فقط می ماند یک سوال. چطور شد که ما از آنجا به اینجا رسیدیم که اگر کشورهای دوست و برادر به ما صینوفارم و استرازانکا نفروشند نصف جمعیت مان باید تلف شوند؟ این سوال را که جواب دادید مشکل حل است.

رضا کیانی موحد